زن در دیدگاه علی شریعتی
تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۰۸۵۹۸۵
مسایلی که دکتر شریعتی در مورد زنان مطرح می‌کند بسیاری از حوزه‌های تفکر سنتی را به چالش می‌کشد. آنجا که در نقد مردسالاری می‌گوید: «او (زن) می‌تواند تنها یک همسر داشته باشد و تو مختار به داشتن چهار همسر هستی...» و یا زمانی که اذعان می‌دارد «دیه‌اش نصف دیه توست و مجازات زنایش با تو برابر...» و یا مفهوم اساسی «زن به مثابه زن» را که در کتاب «فاطمه، فاطمه است» بیان می‌کند، همگی نشان از تفکر مدرن شریعتی و دید غیرسنتی وی در مورد زن دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
1. وقوع انقلاب اسلامی ایران پدیده اجتماعی خاصی در قرن حاضر بود که عوامل متعدد شکل‌گیری آن همواره مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. عواملی همچون وجود رهبری کاریزماتیک، نارضایتی کاذب اقتصادی، آموزش نیروهای جوان با تحصیلات عالی در اروپا و درک مفهوم آزادی، استبداد و خودبزرگ‌بینی حکومت، نفوذ ایدئولوژی مارکسیستی و انقلابی، احساسات و عواطف عمیق مذهبی و... اما یکی از عواملی که شاید بتوان گفت حذف آن رخداد، انقلاب را به تأخیر می‌انداخت نقش مهم دکتر شریعتی در بسط و توسعه مفاهیمی بود که بواسطه آنها تئوری انقلاب شکل گرفت.
مفاهیمی که همراه با ادبیات و دانش اسلام‌شناختی غنی وی طی سخنرانی‌های هفتگی و شبانه‌اش در حسینیه ارشاد در عقل و دل جوانان اثر می‌کرد و با شور و هیجان در محافل خانوادگی آنان پخش می‌شد. بیان و نگاه روشنگرانه به مسائل اساسی شیعه با رویکردی خلاقانه توسط وی هر روز شمار بیشتری از دانشجویان را به گرد او می‌آورد و آنان را با اصطلاحاتی چون «شهادت»، «اسلام‌شناسی»، «هجرت»، «مذهب»، «حج»، «توحید»، «امت و امامت»، «تشیع» و... آشنا می‌کرد.
2. علی‌رغم اینکه برخی منتقدان عقیده دارند انقلاب اسلامی اصولا پدیده‌ای بنیادگرایانه است و در نتیجه موضوعات مطرح شده توسط دکتر شریعتی نیز در عین اینکه مفاهیمی روشنفکرانه در فقه شیعه است اما در عین حال مروج اسلام سنتی است. در نقد تعمیم این نظر باید اذعان داشت در مورد کلیه مفاهیمی که در کتب دکتر شریعتی توضیح داده شده، ارزیابی رویکرد وی نسبت به زن خلاف این منظر را نشان می‌دهد. در پاسخ به این منتقدان باید دریافت که آیا دکتر شریعتی از مفاهیم جدید مرتبط با زنان که پیامد مدرینته می‌باشد و بعید است قابل استخراج از سنت اسلامی باشد ارزیابی مثبتی دارد؟ و یا نگاه به حوزه زنان به عنوان شاخصی در کنار شاخص‌های دیگر منتقدان وی، بنیادگرایی انقلابی را در تفکرات او تقویت می‌کند؟
3. مسایلی که دکتر شریعتی در مورد زنان مطرح می‌کند بسیاری از حوزه‌های تفکر سنتی را به چالش می‌کشد. آنجا که در نقد مردسالاری می‌گوید: «او (زن) می‌تواند تنها یک همسر داشته باشد و تو مختار به داشتن چهار همسر هستی...» و یا زمانی که اذعان می‌دارد «دیه‌اش نصف دیه توست و مجازات زنایش با تو برابر...» و یا مفهوم اساسی «زن به مثابه زن» را که در کتاب «فاطمه، فاطمه است» بیان می‌کند، همگی نشان از تفکر مدرن شریعتی و دید غیرسنتی وی در مورد زن دارد. می‌توان برای دریافت بیشتر، تقابل دو دیدگاه در خصوص تفکرات دکترشریعتی مبنی بر بنیادگرایانه بودن نظرات وی از سویی و دیدگاه دیگر مبنی بر شناخت و مفهوم‌سازی دقیق و منطقی از اصول صحیح اسلام از سوی دیگر را مورد بررسی قرار داد.
شاید یکی از مناسب‌ترین موضوعاتی که بتوان با بررسی آن، روشنگری و نگاه به آینده را در ریشه‌های تفکر یک اندیشمند مسلمان یافت، مفهومی باشد که وی از «زن» ارایه می‌دهد. زیرا در جهان امروز پرچالش‌ترین مبحث به خصوص در ادیان توحیدی نگاه به زن است. شاخصی که موضع‌گیری مدرن یا سنتی و یا عدم موضع‌گیری نسبت به آن می‌تواند میزان بنیادگرایانه بودن یک اندیشه را نمایش دهد.
4. مهمترین مفاهیمی که در حوزه‌های آکادمیک در خصوص زنان در جهان بیش از سایر بخش‌ها بدان توجه نشان داده می‌شود عبارتند از: «برابری»، «استقلال»، «آزادی» و نیز «زن به مثابه کالا»، «هویت زن» و «زن به مثابه زن»...
در حالی که فعالان حقوق زنان مانند بتی فریدان می‌نویسد به حوزه‌هایی در زندگی زنانه مانند برابری در مقابل قانون هرگز پرداخته نشده است و یا سیمون دوبووار در کتاب «جنس دوم» اشاره می‌کند که دو جنس هرگز در جهان از امکان برابری برخوردار نیستند. دکتر شریعتی به این امر توجه می‌کند که در اسلام بر «برابری مذهبی و مدنی» دو جنس تأکید شده است و عقیده دارد این دو عامل، زنان را در جامعه قدرتمند نموده، آنان را از وابستگی به مردان که همواره سلطه دیکتاتورمآبانه داشته‌اند، نجات می‌دهد.
5. اقتصاددانان فمینیست بر لزوم فهم نظام پاتریمونیالیسم تأکید می‌کنند که تا چه حد می‌تواند زنان را از حوزه اشتغال دور سازد و دکتر شریعتی نیز نشان می‌دهد که چگونه پیامبر اسلام(ص) تنها فردی است که در آن دوران بر «استقلال اقتصادی زن» پافشاری می‌کند.
عبارت «آزادی زن» که مورد تأکید فعالان حوزه زنان در کشورهای آمریکایی و اروپایی است بر شکاف لیبرالیسم در مورد عدم توجه به آزادی برابر زن و مرد می‌پردازد، در بستر مفهومی دکتر شریعتی چنین نمود پیدا می‌کند: به نام دین مجموعه‌ای از «نه، نرو، نکن، نخوان، نبین، نگو، ندان، ننویس، نخواه، نفهم!» را به زن ارایه می‌دهیم و او را به ورطه‌ای می‌اندازیم که فقط به دنبال آزادی خود است. او دیگر قادر به فکر کردن نیست، تنها چیزی را که می‌یابد دامن بلندش است که باید با قیچی کوتاهش کند. دخترک کوچکی که از ابتدا بدنش تحت فرامین مادر و نصایح پدر است، در نهایت وارد حرمی می‌شود که طولانی‌ترین مسیری که باید روزها و شب‌ها طی کند از آشپزخانه تا اتاق خواب است.
دکتر شریعتی با رویکردی ضدکاپیتالیستی و ضدسرمایه‌داری که تولیدکننده «زن بورژوا» است، «کالایی شدن زن» را مانند فمینیست‌های موج سوم به زیر سؤال می‌کشد و زنی را که به باور رسیده است زنی می‌داند که زندگیش را و روش تفکرش را انتخاب می‌کند، خود را اسیر وسایل ارتباط جمعی نمی‌کند، از انتخاب رنگ لباسش به دلیل اینکه مطابق با مد سال نیست نمی‌هراسد و هرگز تحت فرمان مصرف‌گرایی سرفرود نمی‌آورد.
زن در لایه لایه مفهوم‌های دکتر شریعتی دارای «هویت» است و با الگوی هاجر همچون نشانی خدا، زینب همچون پرچم‌دار انقلاب کربلا و فاطمه همچون فاطمه در «فاطمه، فاطمه است» الگوی امروزین «زن به مثابه زن» را به نهایت می‌رساند و چنین نگاهی است که در آینده تفکر ایرانی اثرگذار می‌ماند و شریعتی را در آینده تفکر ایرانی ماندگار می‌کند.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۰۸۵۹۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نجم‌الدین شریعتی:ضرورت آماده سازی زیرساخت‌های فرزندآوری در کشور
نجم الدین شریعتی مجری کارشناس رسانه ملی درباره رویداد ملی جوانی جمعیت با اشاره به اهمیت بحث فرزندآوری بنا به مصلحت‌های جمعیت شناختی کشور گفت: ما این روزها بیش از هر چیزی نیاز به فراهم آوری زیرساخت‌های فرزندآوری در کشور داریم تا جوانان هم با احساس بهتر و امنیت خاطر بیشتری به بحث ازدواج و فرزندآوری توجه کنند.
وی با اشاره به مناسب بودن چنین طرح‌هایی در عرصه تشویق جوانان گفت: در کنار همه مسائل اقتصادی ما نیاز داریم که ابعاد فرهنگی و دیدگاه‌های مردم نسبت به فرزندآوری مثبت باشد.
البته من خیلی قائل به این نیستم که بگویم تهاجم فرهنگی و نگاه‌های ضدفرهنگی عامل کم شدن فرزندآوری در کشور شده، اما بی تاثیر هم نیست. شریعتی با تأکید بر اهمیت تبلیغات مثبت و ایجاد شعارهای مناسب در عرصه فرزندآوری گفت: جوانان ما علاقه‌مند ازدواج و سپس فرزندآوری هستند در صورتی که امنیت خاطر داشته باشند، این امنیت خاطر از بالا به پایین به جامعه تزریق می‌شود بنابراین نیاز به سیاست‌های صحیح در عرصه فرزندآوری داریم. وی در پایان یادآوری کرد که کارشناسان زیادی در این عرصه می‌توانند نظر دهند و شرایط جامعه را بررسی کنند.
دومین جایزه ملی جوانی جمعیت به همت ستاد ملی جمعیت در بخش‌های خانواده، رسانه، سازمان‌های مردم نهاد، دستگاهای اجرایی، شرکت‌ها و موسسات خصوصی، مدیران و نخبگان اردیبهشت سال جاری با شعار سهم من از جوانی ایران برگزار خواهد شد.
منبع: آنا
امیدواری ژینولا به کامبک پاری سن ژرمن مقابل دورتموند: آنها از نظر جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی آماده هستند